Król Abdullah I-założyciel i aneksjonista

Tumblr

Abdullah przyszedł na świat 2 lutego 1882 roku w Mecce, w Imperium Osmańskim jako drugi syn Husseina bin Ali'ego, króla Hejaz i jego pierwszej żony, Abidiyi bint Abdullah. Wiedzę zdobywał w Stambule oraz Hejaz. 

W 1904 roku, mając 22 lata  w Stambule poślubił pierwszą żonę, urodzoną również w Mecce Musbah bint Nasser  (ur. 1884 r.-zm. 15.03.1961 r.). Małżeństwo miało 3 dzieci:

• Hayę (ur. 1907 r.-zm. 1990 r.)
• Talala (ur. 26 lutego 1909 r.-zm.7 lipca 1972 r.), późniejszego króla
  
• Munirę (ur. 1915 r.-zm. 1987 r.)

 

Tumblr

Pełnił mandat deputowanego do Mekki (1909-1914). Rok po otrzymaniu mandatu udało mu się namówić swojego ojca, aby ten przyjął stanowisko Wielkiego Szarifa Mekki. Jednym z argumentów, jakich użył było brytyjskie poparcie. W roku 1911 otrzymał mandat w parlamencie młodotureckim, dzięki czemu mógł pośredniczyć między swoim ojcem a rządem osmańskim. Dodatkowo w 1914 roku starał się pozyskać poparcie Brytyjczyków w walce o uniezależnienie się od Osmanów m.in przez osobę Lorda Kitchenera, brytyjskiego oficera. 

Tumblr

 W międzyczasie, w 1913 roku również w Stambule odbył się drugi ślub Abdullaha, tym razem z Suzdil Khanum (zm. 16 sierpnia 1968 roku). Mieli 2 dzieci:

• Nayefa (ur. 14 listopada 1914 r.-zm. 12 października 1983 r.)
• Maqbulę (ur. 6 lutego 1921 r.-zm. 1 stycznia 2001 r.)
  

Dzięki Abdullahowi Szarif Hussein rozpoczął korespondencję, która finalnie doprowadziła do wybuchu Wielkiej Arabskiej Rewolty. A co robił podczas niej Abdullah? Od momentu jej wybuchu w 1916 roku do 1918 roku dowodził Arabską Armią Wschodnią, składającą się z 5000 członków. 10 czerwca zaatakował osmański garnizon w Ta'if (obecnie Arabia Saudyjska), który był pierwszą jego akcją. Mimo, że liczbą żołnierzy Armia Wschodnia przeważała nad wrogiem, to brakowało im sprzętu. W związku z tym podjęto decyzje o oblężeniu, a do ataku doszło dopiero po dotarciu wsparcia z Egiptu (zaopatrzeni zostali w haubice). 

Tumblr

 

Kolejnym etapem walki było oblężenie Medyny, a w 1917 roku  na pustyni zastawiono zasadzkę na konwój osmański. Abdullah zdobył funty, którymi miano kupić wierność Beduinów wobec sułtana Mehmeda VI. Doszło też do współpracy Abdullaha z francuskim kapitanem.

8 marca 1920 roku Abdullah został ogłoszony królem Iraku, ale zrezygnował, w efekcie czemu tytuł przypadł jego bratu, Faisalowi. W 1920 roku Francuzi zajęli Damaszek. Abdullah chciał go wyzwolić, w związku z czym przeniósł swoje wojsko do Transjordanii. Doprowadziło go to do Kairu, gdzie spotkał się z Winstonem Churchillem "na herbatkę". Głównym celem Brytyjczyków było zapobiegnięcie ataku na Francuzów, ich ówczesnych sojuszników.

Wikipedia

Wydaje się, że właśnie to spotkanie było punktem zwrotnym. Abdullah przystał na prośby Churchila, co diametralnie zmieniło jego plany. Udał się do Transjordanii, gdzie dzięki pozytywnemu i serdecznemu przyjęciu przez ówczesnych mieszkańców zdecydował się założyć tam emirat. 

Tam Abdullah stworzył siły rezerwowe, które w 1923 roku przemianowano na Legion Arabski. W 1928 roku została powołana Rada Ustawodawcza Transjordanii, jednak jej rola ograniczała się do doradztwa, a faktyczne rządy sprawował Abdullah. W czasie II wojny światowej probrytyjska Transjordania brała udział w tłumieniu powstań i okupacji Iraku, a także Syrii. 

Abdullah nie był uważany przez sąsiednie państwa za przyjaciela. Negatywnie widziały go przede wszystkim Syria, Liban i Palestyna, bo to właśnie te państwa, według koncepcji króla, miały wchodzić, obok Transjordanii, w skład Wielkiej Syrii rządzonej przez niego samego. Zresztą, działało to ze wzajemnością.

Tumblr

Jakby na to nie patrzeć, miały one swoje powody. W 1937 roku  Komisja Peel przedstawiła plan, który zakładał wydzielenie niewielkiej części ziem Palestyny, na terenie których miało powstać państwo żydowskie. Reszta miała zostać dołączona do Transjordanii. Abdullah jako jedyny przywódca arabski poparł ten pomysł. W związku z sprzeciwem reszty państw arabskim oraz niechęci Żydów plan ten został odrzucony.

Dzięki dobrym stosunkom z Wielką Brytanią, wcześniej wspomniane negocjacje poszły po jego myśli. W ich wyniku 25 maja 1946 roku powstało Haszymidzkie Królestwo Transjordanii, a Abdullah został jego pierwszym królem. 

Wikipedia

 

Już na starcie Abdullah pogorszył swoje, i tak bardzo liche, stosunki z państwami arabskimi, gdyż jeszcze w 1946 roku ponownie opowiedział się na podziałem Palestyny, do czego finalnie doszło w następnym roku. Dodatkowo potajemnie spotkał się z Żydowską Delegacją, gdzie miał zażądać aneksji wszystkich ziem arabskich oraz wyrazić chęć aneksji całego państwa palestyńskiego. Poparł go minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii.

W wyniku tych rozmów, 4 maja 1948 roku na rozkaz Abdullaha Legion Arabski zaatakował żydowskie osiedle usytuowane niedaleko Jerozolimy i Betlejem. Mimo to już 15 maja, pod naciskiem innych państw arabskich Abdullah porzucił swoje plany ekspansji Palestyny, aby skupić się na wojnie z Izraelem. 

Wikimedia

 

W międzyczasie, w 1949 roku w Ammanie Abdullah poślubił swoją trzecią żonę, Nahdę bint Uman, która dała mu tylko jedno dziecko:

• Naifeh, urodzoną w 1950 roku.
  

Nadal trwały problemy Abdullaha. Mimo wspólnych walk, reszta państw mu nie ufała. Głównym powodem było to, że uważał, iż ma on najsilniejszą armię, co czyni z niego najwyższego dowódcę. Jak na ironię, wojska Abdullaha nie osiągnęły zamierzonego wtedy celu-zbliżenie się do ziem żydowskich. Gwoździem do trumny było zabójstwo premiera Libanu w 1951 roku, którego wraz z Abdullahem podejrzewano o współpracę z państwem żydowskim.

Tumblr

 

Finalnie to samo spotkało Abdullaha I. 20 lipca 1951 roku przebywał on w Jerozolimie, w związku ze zbliżającym się pogrzebem i spotkaniem z dyrektorami Mosadu. Tego dnia wraz ze swoim wnuczkiem Husseinem, późniejszym królem Jordanii, udał się na piątkową modlitwę do meczetu Al-Aksa. Tam 21-letni Mustafa Shukri Ashu, oddał 3 celne strzały, trafiając w głowę i klatkę piersiową Abdullaha. Hussein też został trafiony, kula jednak napotkała medal, co uchroniło go przed śmiercią. Zabójca został zastrzelony przez jednego z ochroniarzy króla.

Abdullah, pierwszy król Jordanii został pochowany w Ammanie, na dworze królewskim.

Wikipedia

***

Jest to pierwsza w notka z cyklu "Poznajmy bliżej Haszymitów", która będzie kontynuowana w najbliższym czasie. Jej celem jest, za pomocą krótkich biografii, przybliżyć obecnych członków rodu Haszymitów oraz tych, którzy w przeszłości przyczynili się do wielkich spraw.

Z racji zbliżającej się rocznicy koronacji Abdullaha, najpierw skupię na byłych królach.

Źródło: Wikipedia, Tumblr, Wikimedia Commons, Official Website of  Royal Hashemite Court